DEHB Nedir? Türleri ve Çocuklardaki Belirtileri

DEHB Nedir? Türleri ve Çocuklardaki Belirtileri

DEHB Nedir?

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocukluk döneminde en sık görülen nörogelişimsel bozukluklardan biridir. Beynin dikkat, hareket ve dürtü kontrolü ile ilgili bölgelerinin işlevlerinde yaşanan aksaklıklar nedeniyle, çocuklarda dikkatsizlik, aşırı hareketlilik (hiperaktivite) ve dürtüsellik gibi davranışsal problemler ortaya çıkar. DEHB, sadece çocukları değil, aynı zamanda yetişkinleri de etkileyebilir. Ancak, belirtileri genellikle çocukluk döneminde daha belirgin hale gelir.

DEHB’nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik faktörler, çevresel etmenler ve nörolojik farklılıklar, bu durumu tetikleyen faktörler arasında yer alır. Çocuklarda erken teşhis ve doğru tedavi ile DEHB’nin yönetilmesi mümkündür.

DEHB, çocukluk çağının iyi tanımlanmış en önemli psikiyatrik sorunlarının başında gelir.

Dehb modern çağ hastalığı olarak bilinse de sanılanın aksine DEHB, bir modern çağ hastalığı değildir. Heinrich Hoffmann, 1844 yılında, “Kıpır Kıpır Phill” diye tanımladığı, kahramanı DEHB olan bir hikâye kitabı yayımlamıştır.

DEHB, bilimsel anlamda ilk kez 100 yıl önce tanımlanmıştır. 1902’de Lancet’de, George Frederic Still isimli bir çocuk hekimi tarafından bazı çocukların daha hareketli olduğunu, zihinsel yetersizlikleri olmadığı hâlde akademik olarak zorlandıklarını ve ahlak kurallarını öğrenmekte güçlük çektiklerini bildirmiştir.

DEHB Türleri

DEHB, üç ana türde sınıflandırılır ve her biri farklı belirgin belirtilerle kendini gösterir:

• Dikkat Eksikliği Baskın Tip: Bu türde çocuklar, genellikle dikkatlerini sürdürememek, görevleri tamamlamamak ve detaylara dikkat etmemek gibi sorunlar yaşarlar. Hiperaktivite belirtileri genellikle daha azdır.

Belirtiler:

• • Detaylara dikkat etmeme
  • Görevleri tamamlama zorluğu
  • Unutkanlık
  • Sıkça dikkatin dağılması
  • Hedeflere odaklanmada güçlük
• Hiperaktivite ve Dürtüsellik Baskın Tip: Bu türde, çocuklar aşırı hareketlilik ve dürtüsellik sergiler. Yerinde duramama, sürekli hareket etme, başkalarının sözlerini kesme gibi davranışlar ön plandadır.

Belirtiler:

• • Aşırı hareketlilik ve yerinde duramama
  • Başkalarının sözlerini kesme
  • Zaman zaman düşünmeden hareket etme
  • Sıklıkla konuşma ve aşırı sosyal olma
  • Duygusal patlamalar
• Karma Tip: Bu tür, dikkat eksikliği ve hiperaktivite belirtilerinin her ikisinin bir arada görüldüğü türdür. Hem dikkat sorunları hem de aşırı hareketlilik ve dürtüsellik ortaya çıkar.

Belirtiler:

• • Hem dikkat eksikliği hem de hiperaktivite belirtilerinin bir arada görülmesi
  • Aile, okul ve sosyal hayat gibi birden fazla alanda zorluk yaşama
  • Duygusal zorluklar ve ilişki sorunları

Çocuklarda DEHB Belirtileri

DEHB’nin belirtileri, her çocukta farklı şiddetlerde ve şekilde görülebilir. Ancak bazı yaygın belirtiler şunlardır:

• Dikkat Sorunları:
  • Çocuklar sık sık dikkatlerini toplamakta zorlanır.
  • Ödev veya görevlerini tamamlamada zorluk çekerler.
  • Unutkanlık, günlük aktiviteleri hatırlamakta güçlük yaşama, eşyalarını kaybetme gibi durumlar sıklıkla gözlemlenir.
  • Detaylara dikkat etmemek, hatalar yapmak ve yapılan işleri yarıda bırakmak da yaygın belirtiler arasındadır.
• Aşırı Hareketlilik (Hiperaktivite):
  • Yerinde duramama, sürekli hareket etme ve koşma isteği.
  • Otururken bile hareketsiz kalamama, ellerini veya ayaklarını sallama.
  • Sürekli olarak bir şeyler yapma ve odaklanmakta zorlanma.
  • Oturması gereken yerlerde kalkma ve koşma gibi fiziksel hareketler sergileme.
• Dürtüsellik:
  • Sabırsızlık ve düşünmeden hareket etme.
  • Diğer insanların konuşmalarını kesme, sırasını beklemekte zorlanma.
  • Kararları aceleyle verme, sonuçlarını düşünmeden hareket etme.
  • Duygusal patlamalar, öfke nöbetleri ve aşırı tepkiler.
• Sosyal Zorluklar:
  • Arkadaş edinmede zorluk yaşama, ilişkilerde problemler yaşama.
  • Duygusal kontrol sorunları nedeniyle aile içindeki iletişimin zayıflaması.
  • Kendini ifade etmekte ve başkalarıyla empati kurmakta güçlük çekme.
• Duygusal ve Davranışsal Sorunlar:
  • Anksiyete, depresyon ve düşük özsaygı gibi psikolojik sorunlar yaşama.
  • Duygusal patlamalar, öfke nöbetleri ve aşırı reaksiyonlar.
  • Okulda veya evde sürekli olarak kuralları çiğneme ve itaatsizlik.

DEHB’nin Çocuklar Üzerindeki Etkileri

DEHB, çocukların eğitim hayatını, aile içindeki ilişkilerini ve sosyal uyumlarını ciddi şekilde etkileyebilir. Dikkat eksiklikleri ve hiperaktivite, okul başarısızlıklarına, düşük özgüvene, sosyal izolasyona ve psikolojik problemlere yol açabilir. Bununla birlikte, doğru teşhis ve tedavi ile çocuklar bu zorlukların üstesinden gelebilir ve potansiyellerini en iyi şekilde kullanabilirler.

Sonuç

DEHB, dikkat, dürtü kontrolü ve hiperaktivite gibi davranışsal bozuklukları içeren bir durumdur ve erken teşhis edilip yönetildiğinde, çocuklar bu zorlukların üstesinden gelebilirler. Ailelerin ve eğitimcilerin bu belirtileri erken fark etmeleri, doğru tedavi ve destek programları ile çocuğun gelişimini desteklemeleri büyük önem taşır. DEHB’li çocuklar, doğru bir şekilde yönlendirilirse, sosyal ve akademik yaşamlarında başarılı olabilirler.

DEHB’li çocuklar, genellikle dikkatlerini toplamakta zorlanır, dürtüsel hareketlerde bulunurlar ve aşırı hareketlilik gösterirler. Mentalbag egzersiz programı ile, bu çocukların dikkat, bellek, motor beceriler ve duygusal yönetim konularında gelişim sağlamalarına yardımcı olabilirsiniz.